Arabistan Sınırlarındaki Bizans Ve İran İmparatorlukları

İmparator I. Theodosius'un 395'te ölmesinden sonra Roma İmparatorluğu, oğulları Honorius ve Arcadius arasında Doğu ve Batı olarak paylaşıldı. Fakat Batı Roma İmparatorluğu, İngiltere, Galya, İspanya ve İtalya'nın bir bölümünü barbarlara bırakarak çöktü. Buna karşılık, Yunanistan, Mısır, Suriye ve Anadolu'daki daha zengin ve daha medeni vilayetlere sahip olan, imparatorluğun Doğu yarısı sadece Batının akibetine uğramaktan kurtulmakla kalmadı, bağımsız olarak genişlemeye bile başladı. Doğu Roma veya Bizans, imparatorluğu'nun merkezi Byzantium (Konstantiniyye) idi. Diğer büyük güç İran idi ve bu ikisi arasındaki sınır Kafkaslardan Fırat'ın üst kısmına kadar uzanıyordu (aşağı yukarı bugün Türkiye ile Suriye'yi İran ve Irak'tan ayıran sınır). Böylece Arap Yarımadası, Kuzeybatıda Bizans ve kuzeydoğuda İran olmak üzere, bu iki süper güç ile aynı sınırları paylaşıyordu. Arap Yarımdası, dünyanın, çoğu yol geçmez olan, en büyük çölüdür. İran
İmparatorluğu'nun merkezi Dicle'nin kıyısında, daha sonra 762'de Bağdat'ın kurulduğu yerin yaklaşık 20 mil Güneydoğusunda bulunan ve antik bir şehir olan Ctesiphon (Arapçada Medain olarak bilinir) idi.
Bizans imparatorluğu, Roma hukuku ve idari sistemi, Yunan dili ve Medeniyeti, Hristiyan dini ve ahlaki değerleri üzerine kurulmuştu. Kilise, önemli bir rol oynuyordu, fakat aynı zamanda Hristiyanlıkta mevcut olan dogmatik zıtlaşmalar nedeniyle, İmparatorluğu zayıflatıcı bir etki idi de. İmparator Heraklius (610-641) zamanında Yunanca, Roma İmparatorluğunun resmi dili oldu; İmparator I. Theodosius (379-95) zamanında Hristiyanlık devletin dini kabul edildi. İlk Hristiyan Roma İmparatoru olan I. Konstantin, 313'teki Milano Bildirisi, 321'de pazar gününün tatil ilan edilmesi, 325'de İznik'teki Konsil'e başkanlık etmek, Konstantiniye'yi (o zamana kadar Bizantium) bir Hristiyan şehri ve devamlı başşehir yapması gibi bir çok önemli adımla, Hristiyan bir devletin temellerini atmıştı. Fakat genel inanışın tersine, Hristiyanlığı İmparatorluğun dini yapan o değil, I. Theodosius idi. Konstantin'in kendisi ölümünden kısa bir süre önce vaftiz edilmişti.